Trong ba lĩnh vực vận tải chính là: vận tải hàng khô, vận tải dầu và logistic thì vận tải hàng khô chịu sự trồi sụt của thị trường nhiều nhất và ảnh hưởng mạnh nhất đến kết quả kinh doanh vận tải biển của Vinalines- “con tàu” đang cố vượt qua “cơn sóng” thua lỗ liên tiếp từ vài năm trở lại đây.
Chỉ số BDI do Sở giao dịch Baltic có trụ sở tại Luân Đôn công bố hàng ngày để đánh giá mức phí thuê tàu chở những mặt hàng nguyên liệu khô như quặng sắt, than, xi măng, ngũ cốc… được coi như “nhiệt kế” theo dõi cước vận chuyển của các loại hàng khô trên phạm vi toàn cầu. Và tất yếu nó ảnh hưởng trực tiếp đến giá cho thuê tàu của Vinalines.
Tính đến hết năm 2014, số lượng tàu biển Việt Nam gồm 1.840 chiếc với tổng trọng tải xấp xỉ 7,4 triệu tấn, đảm nhận gần 100% lượng hàng vận tải nội địa qua đường biển, song mới chỉ đảm đương khoảng 10 đến 12% thị phần vận tải hàng hóa xuất nhập khẩu qua đường biển. Các tàu Việt Nam chủ yếu mới chỉ hoạt động trên các tuyến vận tải ngắn Đông Nam Á, Đông Bắc Á và Trung Đông. Tuy nhiên, vận tải ở thị trường nào thì cũng lấy chỉ số BDI làm căn cứ tính giá.
Dù thị trường vận tải biển còn nhiều khó khăn và tài chính eo hẹp, vay nợ chồng chất nhưng các doanh nghiệp khối vận tải biển đã cố gắng tìm mọi biện pháp để cắt giảm chi phí, siết chặt kiểm soát chi phí sửa chữa, nhiên liệu (chiếm 40-50% tổng chi phí khai thác tàu), quản lý doanh thu, tìm kiếm mở rộng thị trường nên bắt đầu có dòng tiền dương. Cước phí cho thuê tàu định hạn bình quân năm ngoái đã tăng so với năm 2013.
Để vượt qua khó khăn chồng chất, các doanh nghiệp vận tải biển đều trông chờ vào sự hồi phục của chỉ số BDI. Sau khi cán mốc 2.300 điểm vào cuối năm 2013, BDI lao dốc trong năm 2014, xuống chỉ còn hơn 700 điểm, tức là mất đi hơn 2/3 giá. Sự thất thường này phản ánh sự không ổn định của thị trường, dẫn đến khó dự đoán.
Song, theo tin từ Vinalines, từ đầu năm 2015 đến nay, chỉ số BDI còn thê thảm hơn, đã rớt xuống ngưỡng 500 điểm. Như ngày 25/2, rớt xuống mức 516 điểm khiến vừa ra Tết nguyên đán, các doanh nghiệp vận tải biển “đứng ngồi không yên”.
Vấn đề còn khó dự đoán hơn nữa là trước tình hình đó, nguồn cung về tàu vận tải hàng khô vẫn tiếp tục tăng, cao hơn so với mức tăng của nhu cầu thị trường. Tổng trọng tải đội tàu thế giới năm 2014 tăng 4,3% so với năm 2013 .Dự kiến giai đoạn 2014-2016, tổng trọng tải đóng mới tăng 21,3% nên sự mất cân đối cung- cầu sẽ càng trở nên nghiêm trọng.
Từ năm 2014, sự khôi phục của thị trường tàu hàng khô yếu do lượng than nhập khẩu của Trung Quốc đã giảm.
Theo dự báo 2015 thì lượng than nhập khẩu vào Trung Quốc sẽ tăng trở lại khi sản lượng thủy điện trở về mức cũ. Tuy nhiên, dự báo thì thị trường tàu khô năm 2015 vẫn sẽ tăng trưởng chậm. Trong khi đó lượng tàu đóng mới sẽ tiếp tục tăng kéo theo sự khó khăn của các doanh nghiệp vận tải biển có thể tiếp tục hơn nữa.
Nguồn "Thời báo Kinh tế Sài Gòn Online"